Danh mục sản phẩm
Sản phẩm mới
- Hotline tại Hà Nội
093.4619.456
- Hotline tại TP.HCM
090.188.4848
- Hotline tại Quảng Ninh
0988980308
Tồn tại, hạn chế của quá trình hội nhập đối với văn hóa truyền thống dân tộc Thái ở Sơn La
2.1.1. Những hạn chế của quá trình hội nhập đối với văn hóa truyền thống dân tộc Thái ở Sơn La
Bên cạnh những giá trị tích cực của hệ quả hội nhập của văn hóa Thái vào xu thế phát triển của văn hóa quốc gia và quốc tế thì đồng thời quá trình hội nhập cúng diến ra những tác động hạn chế đến văn hóa tộc người. Đây cũng là quy luật chung của quá trình giao thoa, tiếp biên văn hóa văn hoa nói chung và văn hóa tộc người nói riêng.
Hội nhập về văn hóa là quá trình tiếp thu và đề kháng với những yếu tố tích cực, tiến bộ và những yếu tố tạo nên những hạn chế đến giá trị, bản sắc văn hóa tộc người. Trong trường hợp của văn hóa dân tộc Thái tỉnh Sơn La, khiquan sát những tác động hạn chế chúng ta có thể nhận thấy nổi lên mấy vấn đề cơ bản sau:
2.1.2. Nguy cơ mai một bản sắc văn hóa tộc người
Hội nhập là quá trình văn hóa cộng đồng Thái mở cửa, đón nhận những yêu tố văn hóa của nhiều thành phần tộc người anh em khác (đa số và thiểu số), đón nhận văn hóa quốc gia và quốc tế đến với mình theo nhiều “kênh” và nhiều “bình diện” khác nhau, sống động và đa dạng thông qua các hoạt động của các chủ thể văn hóa, trong không gian và thời gian…Nói cách khác đó là quá trình các giá trị văn hóa phi vật thể (tôn giáo, tín ngưỡng, lễ hội, văn nghệ dân gian, tri thức dân gian…) và văn hóa vật thể (nhà cửa, trang phục, ẩm thực, đồ dùng sinh hoạt, công cụ sản xuất…) của tộc người Thái được trao đổi, tiếp cận với các giá trị văn hóa (vật thể, phi vật thể) từ các nền văn hóa khác, nhất là từ sản phẩm của văn minh công nghiệp, kinh tế hàng hóa mang lại.
Đó là quá trình cộng đồng Thái – chủ thể văn hóa của mình lựa chọn những yếu tố văn hóa mới từ bên ngoài đưa đến và loại bỏ những yếu tố bị xem là không phù hợp với nếp sống mới của chính mình tạo ra. Với nhiều nguyên nhân chủ quan và khách quan, thực tiễn cho thấy các giá trị văn hóa truyền thống có nguy cơ bị mai một trước những luồng văn hóa từ bên ngoài tác động trực tiếp và gian tiếp đến văn hóa tộc người.
Đối với các giá trị văn hóa phi vật thể sự mai một diễn ra trong những năm vừa qua chúng ta có thẩy thấy khá rõ trên các bình diện:
- Sự biến đổi mạnh mẽ của cấu trúc làng bản, nhất là các điểm dân cứ khi xây dựng các công trình thủy điện và các công trình kinh tế-xã hội khác… Các làng bản người Thái khi triển khai xây dựng thủy điện Sơn La đã phải di dời đến các điểm tái định cư. Đồng thời với quá trình đó là sự sắp xếp lại bản làng theo quy hoạch và địa hình mới cho phép; là quá trình biến đổi của ngôi nhà sàn truyền thống với những kết cấu thay đổi ít nhiều về kỹ thuật về chất liệu, nguyên liệu làm nhà, về xứ lý mặt bằng sinh hoạt và đặc biệt là cảnh quan bên ngoài liên quan đến ngôi nhà…
- Trang phục diễn ra hai xu thế, một bộ phận bi mai một ở các địa phương nhất là ở các điểm du lịch được phục hồi, chấn hưng phục vụ giới thiệu văn hóa tộc người phục vụ du khách; một bộ phận không nhỏ vẫn trong tình trạng mai một…Sự xuất hiện các chất liệu vải công nghiệp, nguyên liệu công nghiệp trong cắt may, trang trí trang phục..ngày càng nhiều và dần dần thay thế cho nguyên liệu vải, nhuộm, thêu, dệt thủ công…truyền thống.
- Văn hóa ẩm thực cũng đã xuất hiện những yêu tố mới trong sử dụng các loại công cụ, công thức mới, nguyên liệu mới trong chế biến món ăn bên cạnh những yếu tố trang phục truyền thống.
- Đồ dùng thù công truyền thống trong gia đình và cộng đồng từng bước có sự thay đổi và xuất hiện những đồ dùng công nghiệp hiện đại (xe máy, ti vị, tủ lạnh, quạt điện, điện thoại…) nhất là những vùng có điện và giao thông phát triển.
Trên địa bàn tỉnh Sơn La, theo số liệu thống kê năm 2012, tỷ lệ hộ (số liệu thống kê không tách theo dân tộc, những công đồng Thái là chủ yếu) có đồ dùng lâu bền phân theo đồ dùng sự biến đổi hướng theo đồ dùng công nghiệp năm 2010 và 2012 như sau:
* Biều thống kê Tỷ lệ hộ có đồ dùng lâu bền phân theo thành thị, nông thôn và phân theo loại đề dùng trên địa bàn tỉnh Sơn La
Đơn vị tính %
STT |
Phân loại |
Năm 2012 |
2014 |
Theo thành thị, nông thôn |
|
|
|
1 |
Thành thị |
… |
95,00 |
2 |
Nông thôn |
… |
98,79 |
Phân theo loại đồ dùng |
|
|
|
1 |
Ô tô |
0,96 |
1,78 |
2 |
Xe máy |
76,88 |
86.72 |
3 |
Máy điện thoại |
83,49 |
59,11 |
4 |
Tủ lạnh |
25,92 |
29,78 |
5 |
Đầu video |
51,92 |
44,89 |
6 |
Ti vi màu |
70,76 |
72,00 |
7 |
Dàn nghe nhạc các loại |
1,24 |
0,44 |
8 |
Máy vi tính |
7,46 |
5,78 |
9 |
Máy điều hòa nhiệt độ |
0,15 |
0,44 |
10 |
Máy giặt, máy sấy quần áo |
9,38 |
9,78 |
11 |
Bình tắm nước nóng |
9,71 |
8,89 |
Nguồn: Cục Thống kê tỉnh Sơn La- Niên giám thống kê tỉnh Sơn La năm 2014, tr 350
- Công cụ sản xuất hiện đại, công nghiệp đã và đang từng bước thay thế công cụ thủ công truyền thống trong sản xuất, hoạt động kinh tế gia đình và cộng đồng. Máy phát điện, máy làm đất, máy chế biến lương thực, cây công nghiệp…đã thay thế sức lao động của người nông dân Thái và đưa lại năng suất lao động cao hơn…
Sự xuất hiện những hệ thống cơ sở vật chất mới như: điện, nước, giao thông, công trình phúc lợi công cộng, trường học, trạm y tế, nhà sinh hoạt văn hóa cộng đồng, bưu điện văn hóa, chợ, khu công nghiệp…trong bản, làng đồng bào Thái vừa là những yếu tố mới, vừa là nguyên nhân tác động mạnh mẽ đến sự biến đổi các giá trị văn hóa của cộng đồng Thái.
Đến các bản, làng người Thái ở Sơn La hôm nay chúng ta được chứng kiến những biến đổi từng ngày của các giá trị văn hóa vật thể trong quá trình hội nhập, đổi mới của địa phương và đất nước.
Đối với các giá trị văn hóa phi vật thể sự mai một có thể nhận thấy trên các bình diện cơ bản sau:
- Nhiều tín ngưỡng dân gian trong đời sống tâm linh, trước tác động của việc xây dựng đời sống văn hóa ở cơ sở theo những tiểu chí mới thông qua các cuộc vận động, nhận thức và điều kiện sống mới đã loại bỏ những tập tục, tín ngưỡng lạc hậu; những tập tục lành mạnh liên quan đến tín ngưỡng trong lao động sản xuất, sức khỏe, đến cõi sống, chết, đến thờ cúng dòng họ (xên đẳm), cúng mường (xên mường… ) cũng mai một không ít trong các làng bản.
- Các sinh hoạt văn nghệ dân gian (khắp, xòe, trò chơi dân gian…) không phải bản làng nào được duy trì như trước đây, trừ một số nơi du lịch phát triển như ngoại thành phố Sơn La, một số nơi khác như Mộc Châu…Văn học dân gian Thái tuy có đươc chú ý sưu tầm, xuất bản song bị mai một không ít. Việc sưu tầm các văn bản bằng chữ Thái cổ trên thành tre và các văn bản khác… cũng được chú ý song số người đọc được văn bản Thái cố ngày một hạn chế.
- Tri thức dân gian liên quan đến vũ trụ và các hiện tượng tự nhiên, đến đới sống xã hội đến thể chất và tâm linh con người tuy có được quan tâm sưu tầm song thời gian qua cũng bị mai một không ít do thiếu đồng bộ và sự rai của không ít nghệ nhân, già làng trưởng bản có tri thức về vấn đề đó.
- Ngôn ngữ Thái (tiếng nói và chữ viết…) bị mai một không ít trong cộng đồng. Số người biết tiếng Thái, nhất là thế hệ trẻ ngày càng suy giảm so với các thế hệ trước đây… Hội Thái học, Chương trình Việt Nam học…đã có những hoạt động hội thảo, biên soạn tài liệu, tin học hóa chữ Thái, dạy chữ Thái… trong cộng đồng ở một số địa phương nhưng thưc tiễn cho thấy còn không ít khó khăn đặt ra bới việc học, sử dụng và nhu cầu ngôn ngữ phổ thông (tiếng Việt) lại làn ngôn ngữ chính trong giao tiếp, hoạt động xã hội, và sự phát triển của các thế hệ và mỗi công dân Thái trong xu thế hội nhập toàn diện và phát triển.
Thu thập từ http://vips.com.vn
Bài viết liên quan
- KẾT LUẬN THỰC HIỆN ĐỀ ÁN BẢO TỒN VĂN HÓA DÂN TỘC THÁI - (21/12/2017)
- NHỮNG KIẾN NGHỊ VÀ ĐỀ XUẤT THỰC HIỆN ĐỀ ÁN BẢO VỆ VĂN HÓA DÂN TỘC THÁI - (21/12/2017)
- Khả năng ứng dụng trong thực tế của đề án bảo tồn Văn hóa dân tộc Thái - (21/12/2017)
- Những khó khăn khi thực hiện đề án - (17/12/2017)
- HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ ÁN VÀ KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG TRONG THỰC TẾ - (17/12/2017)
- TỔ CHỨC VÀ THỰC HIỆN ĐỀ ÁN BẢO TỒN VĂN HÓA DÂN TỘC THÁI - (16/12/2017)
- Nhóm các giải pháp về triển khai một số hoạt động nghiên cứu khoa học và các đề án, dự án bảo tồn văn hóa dân tộc - (14/12/2017)
- Nhóm giải pháp về nguồn lực cho Bảo tồn văn hóa dân tộc Thái - (11/12/2017)
- Nhóm giải pháp về cơ chế chính sách cho bảo tồn VH dân tộc Thái - (10/12/2017)
- GIẢI PHÁP NHẰM BẢO TỒN VÀ PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DÂN TỘC THÁI Ở SƠN LA - (04/12/2017)